Słowniki sieciowe

Osoby korzystające ze słowników sporadycznie oraz mające dostęp do Internetu z pewnością zainteresuje możliwość jaką dają serwisy on-line. Bez obciążania systemu dodatkowym oprogramowaniem mogą skorzystać z co najmniej kilku słowników sieciowych.
Jednym z najpopularniejszych chyba w tej chwili narzędzi tego typu jest wielojęzyczny słownik dostępny w portalu Onet.pl. Translator korzysta z bazy wydawnictwa Ectaco-Poland Ltd zawierającej ok. 160 000 haseł. Niestety, ostatnio portal wprowadził ograniczenia w bezpłatnym korzystaniu ze swojego serwisu ograniczając liczbę dostępnych języków do angielskiego, niemieckiego oraz francuskiego.

Na szczęście istnieje w Internecie co najmniej kilka bezpłatnych serwisów translatorskich zawierających język polski:

• Translation Experts: http://www.tranexp.com:2000/InterTran
• Logos: http://www.logos.it
• Foreignword.com: http://www.foreignword.com
• yourDictionary.com: http://www.yourdictionary.com

Powyższe serwisy różnią się zasobnością haseł, ilością obsługiwanych języków a także możliwościami tłumaczenia (od pojedynczych wyrazów, poprzez proste frazy aż do tłumaczeń - niestety, wciąż niedoskonałych - całych stron www). Ich wybór zależy od indywidualnych potrzeb i upodobań użytkownika.

Wikisłownik

Kolejnym miejscem gdzie warto zajrzeć jest Wikisłownik - polska wersja wielojęzycznego słownika Wiktionary będącego częścią olbrzymiego projektu open-source Wikipedia - Wolna Encyklopedia.
Start Wikisłownika miał miejsce 22 marca 2004 i od tego czasu zdołał zgromadzić blisko 18 000 haseł. Jest to chyba najszybciej rozwijający się projekt Open-Source w Internecie. W chwili obecnej oferuje m.in. hasła w języku staropolskim oraz przysłowia. Osoby nie posiadające stałego łącza internetowego mogą pobrać bazę Wikisłownika w formacie *.sql.bz2

Gnome Dictionary

A co w przypadku, kiedy pracujemy ze słownikiem często lub potrzebujemy nieco bardziej rozbudowanego narzędzia?
Użytkownicy GNOME - graficznego interfejsu dostępnego niemal we wszystkich dystrybucjach - są w komfortowej sytuacji. W domyślnie instalowanym pakiecie znajduje się Gnome Dictionary - potężny słownik referencyjny (ang-ang) korzystający z przebogatych źródeł serwerów dict.org.
Domyślnie, aplikacja korzysta aż z 11 słowników sieciowych. Stosując takie ustawienia otrzymujemy wprost zalew informacji. Słownik nie ogranicza się jedynie do opisu szukanego słowa, wskazuje również najczęstsze zastosowania, idiomy, dłuższe i krótsze frazy, oraz popularne cytaty z pożądanym wyrazem. Gnome Dictionary pozwala również określić sam sposób przeszukiwania zasobów. W okienku konfiguracji wystarczy wskazać klucz według którego program będzie traktował zapytania: pojedyncze, ściśle określone słowa, pełne frazy itp.
Użytkownicy mniej wymagający lub pragnący zyskać na przejrzystości mogą ograniczyć ilość źródeł do jednego lub kilku słowników. Wybór konkretnego słownika jako domyślnego jest oczywiście sprawą indywidualną. Tu już musimy sami zdecydować jaki typ informacji jest nam najbardziej potrzebny (ogólny, z zakresu informatyki itp.) oraz który z dostępnych słowników najdokładniej spełnia nasze wymagania.

Inną zaletą Gnome Dictionary, o której trzeba wspomnieć, jest fakt, że baza haseł jest na bieżąco uaktualniana. Ma to olbrzymie znaczenie w przypadku np. słownictwa informatycznego. W porównaniu ze słownikami "papierowymi", których proces składania, produkcji oraz dystrybucji ciągnie się miesiącami lub wręcz latami (co w przypadku niektórych dziedzin powoduje, że tom trafiający na półkę księgarską jest już w zasadzie nieaktualny) jest to właściwość nie do pogardzenia.
Jedynym chyba mankamentem aplikacji (przynajmniej w Polsce) jest fakt, że użytkownik musi posiadać dostęp do Internetu. Ograniczając jednak nieco liczbę przeszukiwanych źródeł możemy zupełnie wygodnie pracować dysponując choćby połączeniem modemowym.

StarDict

Narzędziem o działaniu podobnym do Gnome Dictionary jest StarDict - słownik referencyjny obsługujący wiele źródeł.

Aplikacja jednak zasługuje na uwagę z co najmniej trzech powodów:

• Po pierwsze działanie StarDict nie musi się ograniczać jedynie do tłumaczenia angielsko-angielskiego. Na stronie producenta dostępne są źródła oferujące "klasyczne", dwujęzyczne bazy haseł. Niestety, polskiego użytkownika może spotkać tu rozczarowanie - w obecnej chwili dostępna jest tylko baza polsko-szwedzka/szwedzko-polska.
• Po drugie, StarDict posiada bardzo wygodną funkcję przechwytywania tekstu. Przeglądając dowolny artykuł obcojęzyczny wystarczy zaznaczyć myszką dany wyraz, aby w niewielkim menu kontekstowym pojawiło się okienko z tłumaczeniem. Funkcję możemy skonfigurować tak, aby program samoczynnie wyświetlał tłumaczenie po kliknięciu lub dopiero po zastosowaniu określonej kombinacji klawiszy.
• Kolejnym atutem aplikacji jest wtyczka umożliwiająca odtwarzanie poprawnej wymowy wyszukiwanych wyrazów (dla bazy angielskiej). W połączeniu z opcją przechwytywania otrzymujemy wygodne, multimedialne narzędzie zarówno do tłumaczenia jak i nauki.

StarDict możemy zainstalować z pliku źródłowego stardict-2.4.3.tar.bz2 lub gotowego pakietu rpm stardict-2.4.3-1.i386.rpm

Domyślna instalacja nie zawiera bazy słowników. Na stronie domowej projektu: http://stardict.sourceforge.net w zakładce "Dictionaries" możemy wybrać jedno lub więcej najbardziej odpowiadających nam źródeł. W przykładzie posłużymy się bazą dictd_www.dict.org_g cide-2.4.2-1.noarch.rpm zawierającą ponad 170 000 haseł.

Teraz, kiedy mamy już dostępną bazę wyrazów, możemy zainstalować sobie wtyczkę umożliwiającą odsłuchiwanie poprawnej wymowy interesujących nas słów. Ze strony głównej projetku pobieramy pakiet WyabdcRealPeopleTTS-1.0-1.noarch.rpm, instalujemy go

i już możemy cieszyć się miłym głosem lektora podpowiadającego nam prawidłową wymowę wybranego wyrazu.

Słowniki konsolowe

SAP

SAP jest konsolowym słownikiem polsko-angielskim/angielsko-polskim autorstwa Bohdana R. Rau oraz Daniela Mealha Cabrita.
Najnowsza wersja oznaczona numerem 0.2.
Po ściągnięciu pliku sap-0.2.tgz rozpakowujemy go i instalujemy:

Posługiwanie się programem jest bardzo proste.
Aby przetłumaczyć wyraz z angielskiego na polski wpisujemy:

W drugą stronę (z polskiego na angielski):

Przy pierwszym uruchomieniu warto posłużyć się komendą:

aby przejrzeć listę wszystkich dostępnych opcji.

Strona domowa projektu: www.terravista.pt/Mussulo/1345/sap

Ydpdict

Jednymi z najpopularniejszych słowników (znanymi z systemu Windows) są Collins (polsko-angielski/angielsko-polski) oraz Langenscheidt (polsko-niemiecki/niemiecko-polski) firmy Young Digital Poland.
Posiadacze obydwu programów na szczęście nie muszą się martwić o to, że zmiana systemu będzie wiązała się ze stratą poniesionych kosztów. Nie trzeba nawet uciekać się do pomocy emulatora ”wine”, aby wciąż cieszyć się multimedialnymi dobrodziejstwami zakupionych wcześniej aplikacji.
Tutaj z pomocą przyjdą nam: konsolowy ydpdict oraz jego graficzna wersja - kydpdict.

ydpdict to program autorstwa Wojtka Kaniewskiego, umożliwiający bezproblemową pracę ze słownikami Collins oraz Langenscheidt. Do poprawnego działania aplikacja wymaga zainstalowanych wcześniej w systemie Windows słowników (a dokładniej - rozpakowanej bazy haseł).
Najnowsza wersja programu nosi numer 0.63.

Po pobraniu i rozpakowaniu pliku ydpdict-0.63.tar.gz, musimy skopiować z partycji Windows (domyślnie: C://YDPDICT/Databases) do katalogu słownika bazę haseł:



(w przypadku słownika Langenscheidt bedą to pliki: dict200.dat, dict200.idx, dict201.dat, dict201.idx).
Należy pamiętać o zmianie nazw z wielkich liter na małe w systemie Linux, dict100.dat oraz DICT100.DAT to wcale nie taki sam plik. Jeżeli do kopiowania posługiwaliśmy się kontem root, musimy pamiętać również o ustawieniu praw dostępu dla innych użytkowników.

Następnie wydajemy komendy:



Następnie edytujemy plik ydpdict.conf w katalogu głównym słownika. Wskazujemy w nim ścieżkę dostępu do bazy haseł oraz napędu CD-ROM (jeśli chcemy korzystać z płyt CD zawierających pliki dźwiękowe z wymową). Możliwe, choć odradzane przez autora programu, jest wskazanie plików baz bezpośrednio na zamontowanej partycji Windows. Możemy także wybrać sobie domyślny odtwarzacz dźwięków, format kodowania znaków oraz kolory używane w aplikacji. Jeśli ze słownika będzie korzystało kilku użytkowników, dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie pliku konfiguracyjnego bezpośrednio w katalogu /etc

Program uruchamiamy poleceniem:



W oknie powitalnym ujrzymy krótkie menu z opisem klawiszy funkcyjnych.


Domyślnie otwiera się słownik angielsko-polski, jeśli chcemy od razu uruchomić wersję polsko-angielską posłużymy się komendą:



Jeśli po uruchomieniu programu ujrzymy komunikat:



musimy sprawdzić, czy podaliśmy właściwą ścieżkę dostępu do bazy haseł oraz upewnić się, czy mamy odpowiednie nazwy plików i prawa dostępu. Możemy także przenieść ydpdict.conf bezpośrednio do katalogu /etc

Od wersji 0.59 dostępna jest łatka Deutsch.diff